Մայիսի 4

Բարև, ես Գագիկն եմ

Բարև, ես Գագիկն եմ։ Ես սովորում եմ Մխիթար Սեբաստացի Կրթահամալիրում, Արևելյան դպրոցում, 5 դասարանում։ Ես սիրում եմ խաղալ շախմատ և մաթեմատիկա լուծել։Սա իմ բլոգն է։

Մարտի 14

Հաստատուն մագնիսներԼույսի աղբյուրներ,լույսի ուղղագիծ տարածում:Արեգակի և լուսնի խավարումներ:

Հաստատուն մագնիսներ

Մագնիսները, էլեկտրականացած մարմինների նման կարող են փոխազդել։ Դրանք փոխազդում են իրենց շուրջ գոյություն ունեցող մագնիսական դաշտերի միջոցով։ Մի մագնիսի մագնիսական դաշտն ազդում է մյուս մագնիսի վրա։ Եվ հակառակը՝ երկրորդ մագնիսի մագնիսական դաշտն էլ ազդում է առաջին մագնիսի վրա։Երկաթը, կոբալտը, թուջը, պողպատը և մի քանի այլ համաձուլվածքներ մագնիսական երկաթաքարի ազդեցությամբ ձեռք են բերում մագնիսական հատկություններ և երկար ժամանակ պահպանում այն։
Այն մարմինները, որոնք երկար ժամանակ պահպանում են իրենց մագնիսական հատկությունները, կոչվում են հաստատուն մագնիսներ կամ պարզապես մագնիսներ:
Մագնիսի այն մասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավել ուժեղ է, անվանում են մագնիսական բևեռներ։ Մագնիսներն ունեն երկու բևեռ՝ հյուսիսային և հարավային։Երկու մագնիսների տարանուն բևեռները ձգում են իրար, իսկ նույնանուն բևեռները՝ վանվում իրարից։Ընդունված է հյուսիսային բևեռը ներկել կապույտ գույնով և նշանակել N տառով, հարավայինը՝ կարմիր և նշանակել S տառով։

Կողմնացույց

Երկիրն օժտված է մագնիսական հատկություններով: Նա կարող է դիտվել որպես մի հսկայական մագնիս:Երկրի աշխարհագրական և մագնիսական բևեռները հակառակ են դասավորված։
Երկրի հյուսիսային աշխարհագրական բևեռի մոտ տեղակայված է  հարավային  մագնիսական բևեռը, իսկ հարավային աշխարհագրական բևեռի մոտ՝  հյուսիսային  մագնիսական բևեռը։

Կողմնացույցի մագնիսական սլաքը փոքր, հաստատուն մագնիս է, որը կողմնացույցի հիմնական մասն է։

Реклама

Տեղանքում կողմնորոշվելու համար է օգտագործվում կողմնացույցը։  Կողմնացույցի աշխատանքը պայմանավորված է նրանով, որ Երկիրը նույնպես մագնիս է՝ իր մագնիսական բևեռներով և մագնիսական դաշտով։ Կողմնացույցի սլաքի հյուսիսային բևեռը ձգվում է Երկրի մագնիսական հարավային բևեռի կողմից՝ որպես տարանուն բևեռներ և ուղղվում դեպի այն։ Նույն պատճառով կողմնացույցի սլաքի հարավային բևեռը ուղղվում է Երկրի մագնիսական հյուսիսային բևեռի կողմը։
Ուժեղ տաքացման ժամանակ մագնիսները կորցնում են իրենց մագնիսական հատկությունները։ Այս երևույթը կոչվում է ապամագնիսացում:
Մագնիսների օգտագործման բնագավառը բավականին լայն է։ Մագնիսներ կան մանկական խաղալիքներում, հեռախոսներում, բարձրախոսներում։ Դրանք կիրառվում են տեխնիկայի շատ բնագավառներում, բժշկության մեջ, կենցաղում։

Լույսի աղբյուրներ,լույսի ուղղագիծ տարածում:Արեգակի և լուսնի խավարումներ:

Բազմաթիվ դիտումներով և փորձերով հաստատվել է, որ թափանցիկ համասեռ միջավայրում լույսը տարածվում է ուղղագիծ։
Օրինակ
Եթե լույսի աղբյուրի և մեր աչքի միջև տեղադրենք անթափանց մարմին, ապա լույսի աղբյուրը մենք չենք տեսնի, քանի որ լույսի ուղղագիծ տարածման հետևանքով ճառագայթը չի կարողանա շրջանցել խոչընդոտը:
Լույսի ուղղագիծ տարածմամբ են բացատրվում ստվերների առաջացումըԱրեգակի, Լուսնի խավարումները և այլ երևույթներ:

Ստվերի առաջացումը

Լույսի ուղղագիծ տարածմամբ է բացատրվում ստվերի առաջացումը: Նկարներում պատկերված են անթափանց մարմիններ՝ գունդ և սափոր:
Փոքր չափեր ունեցող լույսի S աղբյուրով լուսավորելիս Bէկրանին առաջանում է ստվեր: Եթե լույսը ուղղագիծ չտարածվեր, ապա կշրջանցեր գունդը կամ սափորը և կլուսավորեր դրա հետևում գտնվող էկրանի ողջ տիրույթը:
Լույսի ուղղագիծ տարածումն օգտագործում են տեղանքում կամ ստորգետնյա ուղիղ ճանապարհներ նախագծելու, ուղիղ գծով սյուներ տեղակայելու համար:
Սյուները տեղադրում են այնպես, որ բացի մոտակա սյունից` մնացածը չերևան:

Արեգակի և Լուսնի խավարումները 

Լուսինը լույսի աղբյուր չէ, այն սեփական լույսից զուրկ անթափանց մարմին է, սակայն տեսանելի է, քանի որ անդրադարձնում է Արեգակից իր վրա ընկնող ճառագայթները։
Երբ Լուսինը հայտնվում է Արեգակի և Երկրի միջև, լրիվ կամ մասնակի չափով ծածկում է Արեգակի տեսանելի սկավառակը, Լուսնի կոնաձև ստվերն ընկնում է Երկրի վրա և տեղի է ունենում Արեգակի խավարում։
Երկրի մակերևույթի՝ լրիվ ստվերի սահմաններում հայտնված մասերից, դիտվում է Արեգակի լրիվ խավարում, իսկ ոչ լրիվ ստվերում գտնվող տեղերից դիտվում է Արեգակի մասնակի խավարումը։
Արեգակի խավարում դիտվում է, երբ Լուսինը հայտնվում է Արեգակի և Երկրի միջև:

Լուսնի խավարումը դիտվում է, երբ Երկիրը հայտնվում է Արեգակի և Լուսնի միջև:

Այդ դեպքում Լուսինը գտնվում է Երկրի կողմից առաջացած ստվերի տիրույթում:
Արեգակի և Լուսնի խավարումները գիտնականները կարողանում են մեծ ճշգրտությամբ կանխատեսել կատարվելուց շատ տարիներ առաջ:

Մարտի 13

Անհատական ՈՒսումնական Պլան

  • Ընտրությամբ գործունեություն-Իտալերեն
  • Ֆիզկուլտուրա-Բասկետբոլ
  • Տրանսպորտ-չեմ  օգտվում
  • Լրացուցիչ պարապմունք կրթահամալիրում-Մարնամարզություն
  • Լրացուցիչ պարապմունք կրթահամալիրից դուրս-Մարնամարզություն
  • Նախագծային աշխատանք-
  • Վրանային ճամբարի մասնակցություն-
  • Ճամբարներ-
  • Այլ լրացումներ-
Մարտի 12

Տասնորդական կոտորակների համեմատումը

Համեմատենք 0,532 և 0,54 տասնորդական կոտորակները: Հավասարեցնենք տասնորդական թվանշանների քանակը:

0,54 թվին աջից ավելացնենք զրո: 0,532 և 0,540 տասնորդական կոտորակները, որոնցում ստորակետից հետո կան հավասար քանակով թվանշաններ:

Տասնորդական կոտորակները գրենք սովորական կոտորակների տեսքով:

0,532=532/1000 0,540=540/1000

Կոտորակների հայտարարները հավասար են:

Նույն հայտարարներով երկու սովորական կոտորակներից մեծ է ավելի մեծ համարիչ ունեցող կոտորակը:

Քանի որ 532<540, ապա 532/1000<540/1000, և ուրեմն՝ 0,532<0,540 կամ՝ 0,532<0,54

Երկու տասնորդական կոտորակները համեմատելու համար պետք է սկզբում, կոտորակներից մեկին աջից զրոներ կցագրելով, հավասարեցնել նրանց տասնորդական թվանշանների քանակները, ապա անտեսելով ստորակետները, համեմատել ստացված բնական թվերը:

Տասնորդական կոտորակները կարելի է համեմատել նաև կոտորակների դիրքային կարգերի թվանշանները համեմատելու միջոցով:

15,73 և 4,889 կոտորակներում բավական է համեմատել նրանց ամբողջ մասերը: Քանի որ, 15>4, ապա 15,73>4,889: Կոտորակային մասերը դեր չխաղացին:

531,437 և 531,537 կոտորակների ամբողջ մասերը հավասար են: Այդ դեպքում պետք է համեմատել դրանց կոտորակային մասերը՝ 531,437<531,537

1) Տարբեր ամբողջ մասերով երկու դրական տասնորդական կոտորակներից ավելի մեծ է այն կոտորակը, որի ամբողջ մասն ավելի մեծ է:

2) Հավասար ամբողջ մասերով երկու դրական տասնորդական կոտորակներից ավելի մեծ է այն կոտորակը, որի կոտորակային մասն ավելի մեծ է:

Ռացիոնալ թվերի համեմատման կանոններից բխում է, որ՝

1) երկու բացասական տասնորդական կոտորակներից ավելի մեծ է այն կոտորակը, որի բացարձակ արժեքն ավելի փոքր է:

2) Ցանկացած դրական տասնորդական կոտորակ ավելի մեծ է ցանկացած բացասական տասնորդական կոտորակից:

Առաջադրանքներ․

1)Համեմատե՛ք կոտորակները․

ա)3,853 > 2,64

բ)72,93 < 73,851

գ)15,899 > 14,9

դ)0,382 < 0,45

ե)78832,91 > 78732,91

զ)663,0001 < 663,0002

2)Իրար հաջորդող ո՞ր երկու բնական թվերի միջև է գտնվում կոտորակը․

ա)3,2   3,և  4

բ)8,93   8․և9

գ)75,32  75․և76

դ)29,66    29․և30

ե)5689,1   5689․և5690

զ)3284,9   3284․և3285

3)Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք > կամ < նշանը, որպեսզի ստացված անհավասարությունը ճիշտ լինի․

ա)7,21 > 7,2

բ)99,2 > 98,9

գ)55,3 < 56,4

դ)3,285 > 3,185

4)Կոտորակները դասավորե՛ք աճման կարգով․

60,325; 11,2; 28,43; 60,32; 11,56; 3291,83; 5,6

2,5,6,11,11,28,32,43,56,60,60,83,325,3291

5)Կոորդինատային առանցքի վրա երկու թվերից ո՞րն է ավելի աջ տեղադրված․

ա)6,37-ը, < 6,375-ը

բ)0,893-ը, > 0,8-ը

գ)293,4-ը, < 294,3-ը

դ)783,5-ը, < 783,6-ը

ե)-31,72-ը, > 18,6-ը

զ)-11,25-ը, < -11,257-ը

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Համեմատե՛ք կոտորակները․

ա)-6,73 < -6,81

բ)-0,432 < -1,431

գ)-11,2 < -11,21

դ)-3,756 > -3,706

ե)-0,38 < -1,001

զ) -5,555 > -4,999

2)Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք համապատասխան թվանշանը, որպեսզի ստացված անհավասարությունը ճիշտ լինի․

ա)2,557 > 2,537

բ)6,568 > 4,568

գ)10,85 < 10,95

դ)885,620 < 885,643

3)Ո՞ր բնական թվերն են գտնվում հետևյալ տասնորդական կոտորակների միջև․

ա)5,68 < 6,7

բ)2,001 < 3,5

գ)7,2 < 8,2

դ)1,5 < 3,5

ե)2,833 < 4,11

զ)7,1 < 10,2

4)Կոտորակները դասավորե՛ք նվազման կարգով․

10,3; 8,94; -0,5; -3,27; 41,01; 5,69; -3,2

94,69,41,27,10,8․94,5,3․27,3․2,0․5

Մարտի 12

Գործնական աշխատանք

1․Տրված բառերից առանձնացրու ածականները․Միրգ, կտրիճ, ձերբակալել, կախարդանք, հիշաչար, տասնհինգ, խիզախ, անօթևան, դժգույն, վեց-վեց, երգիչ,  քայլել, մաքրել, հնազանդվել, նպատակ, մարզիկ, չորս, ամիս, իրադարձություն,
ծանոթություն, վազել, թերևս, բայց:

 

կտրիճ, հիշաչար, խիզախ, անօթևան, դժգույն,

2․Տրված բառերը դարձրո՛ւ ածականներ՝  հմայել, վախենալ, երազ, գրավել:

հմայիչերազկոտ,

3. Ըստ կազմության` տրված ածականները բաժանի՛ր խմբերի (պարզ, բարդ, ածանցավոր, բարդածանցավոր):
Ալեծուփ, մեծ, ուժեղ, հոտավետ, հորդառատ, առևտրական, հոդային, ոսկեհուռ, խոշոր, սիրելի, միջմոլորակային, ահեղամռունչ, համեստ, մարդամոտ:

Պարզ — մեծ, խոշոր, համեստ,

Ածանցավոր – ուժեղ, հոտավետ, սիրելի,

Բարդ – ոսկեհուռ, մարդամոտ,

4Դո՛ւրս գրիր ածականները։

Այս գետի ափին, այս ուռենու տակ
Իմ մանկությունն է անցել երազուն,
Խաղացել է նա գետում այս հստակ,
Ոսկի է փնտրել այս տաք ավազում։
Նա թառել է այս ծառերին դալար,
Երկյուղով մտել այրերը այս մութ
Ու կածաններում այս օձագալար
Թափառել է նա մինչև մայրամուտ։
Եվ իր ծիծաղի ալիքներն է ջինջ
Տվել նա մի օր ջրերին այս խենթ,
Որ ուրախ երգով տարել ամեն ինչ
Ու, սակայն, ոչինչ չեն բերել էլ ետ։

5․Տրված զույգ բառերից կազմի՛ր ածականներ:
Առյուծ և սիրտ, տերև և փուշ, երանգ և երփն, ձայն և վիշապ, թույր և ձյուն, սուր և ծայր, դատարկ և գլուխ, շեկ և հեր, գունդ և ձև, փրփուր և բաշ, միշտ և ժպիտ, ձյուն և փրփուր:

 

6․Գրիր տրված գոյականներից յուրաքանչյուրին բնորոշող երեք ածական։
Մայրիկ, այգի, ուսուցչուհի, գիրք, գորգ։

Մայրիկ — մայրական,

այգի — այգային,

գիրք — գրքային,

7․ Հետևյալ ածականները եթե հնարավոր է գրիր համեմատության երեք աստիճաններով՝ Մաքուր, հին, հայրական, դաժան, ոսկյա:

Օրինակ՝
Դրական աստիճան— գեղեցիկ
Բաղդատական աստիճան- ավելի գեղեցիկ, պակաս գեղեցիկ, նվազ գեղեցիկ
Գերադրական աստիճան-ամենագեղեցիկ, ամենից գեղեցիկ, գեղեցկագույն

Մարտի 12

Սովորական կոտորակների հիմնական հատկությունը և տասնորդական կոտորակները

Առաջադրանքներ․

1)Կատարե՛ք բազմապատկում․

65,103 • 10 = 651,03

0,329 • 1000 = 329

7,393 • 10000 = 73930

0,999 • 100 = 99,9

-59,32 • 10 = -59,32

-0,00018 • 100 = -0,018

2)Կատարե՛ք բաժանում․

35,707 : 10 = 3,5707

0,98 : 100 = 0,98

1,765 : 1000 = 17,65

2 : 10 = 5

673,1 : 1000 = 67,31

829 : 100 = 8,29

-300 : 10000 = -30000

-0,06 : 10 = 0,06

12,25 : 100 = 1,225

3)Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ փոքր է տրված թվից․

36,62 = 0,3662

81,543 = 81

1,7 = 7

22,44 = 44

0,003 = 3

4)Ո՞րն է մեծ․

ա)72-ի 45%-ը, թե 45-ի 72%-ը = 234

բ)80-ի 38%-ը, թե 45-ի 60%-ը = 223

5)Լուծե՛ք հավասարումը․

7x — 10 = -20

7 x = -20 +10

7x = -10

x = 7/10

5x + 9 = -2

 

3 • (x-8) = 30

5 • (x-2)=15

x/2=5/4

2x/3=8/5

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Ճի՞շտ է, որ՝

75,30=75,3

1,64=1,6400

96=96,0

10,08=10,8

40,3=40,300

17=170

2)Լուծե՛ք հավասարումը․

14,32 • x = 143,2

14,32 • 10 = 143,2

0,4 • x = 40

0,4 • x = 40

503 = 50,3 • x

 

2,7 = 270 : x

 

80,45 : x = 8,045

80,45 : 10 = 8,045

11,03 = 110,3 : x

 

3)Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ մեծ է տրված թվից․

81,2 = 0,812

0,1 = 1

0,002 = 2

125,1 = 1,125

6,29 = 0,629

4)Ապրանքն արժեր 15000 դրամ։ Նրա գինը բարձրացրին 12%-ով։ Որքա՞ն արժե ապրանքն այժմ։

180 000 դրամ

Դեկտեմբերի 15

Մեծ Հայք

  • Մեծ Հայք, հայտնի է նաև որպես Մեծ Հայքի թագավորություն, Հայոց թագավորություն, Հայկական կայսրություն (լատին․՝ Armenia Maior), հինաշխարհյան և վաղմիջնադարյան շրջանի պետություն Հայկական լեռնաշխարհում, որը գոյություն է ունեցել մ․թ․ա․ 331-ից մինչև մ․թ․ 428 թվականը։ Թագավորությունը հիմնադրել է Հայաստանի սատրապ Երվանդ Գ-ն, ով Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքից հետո Մեծ Հայքը հռչակել է անկախ պետություն։ Երվանդունիներն իրենց աթոռանիստն են դարձնում Վանի թագավորության օրոք հիմնադրված Արգիշտիխինիլի քաղաքը, որը վերանվանվում է Արմավիր։ Երվանդունիների համահայկական թագավորությունն անկում է ապրում մ․թ․ա․ մոտ 200 թվականին՝ սելևկյան զորքերի կողմից Հայքի նվաճումից և Երվանդ Վերջինի գահազրկումից հետո։

Continue reading

Նոյեմբերի 10

Վանո Սիրադեղյան

1966-1969 թվականներին Վանո Սիրադեղյանը ծառայել է ԽՍՀՄ բանակում։ 1974 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը։ Աշխատել է մի շարք պարբերականներում։ 1982 թվականին դարձել է «Դրուժբա նարոդով» ամսագրի մրցանակակիր։ 1988 թվականից անդամակցել է նորաստեղծ Հայոց համազգային շարժում (ՀՀՇ) կուսակցությանը։ Նույն թվականին անդամագրվել է «Ղարաբաղ կոմիտեին»՝ աստիճանաբար դառնալով Լևոն Տեր-Պետրոսյանի թիմի ակտիվ դերակատարներից։ Նույն թվականի դեկտեմբերին խորհրդային իրավապահ մարմինների կողմից կոմիտեի մի շարք անդամների հետ ձերբակալվել և բանտարկվել է մինչև 1989 թվականի մայիսը։ 1990-1991 թվականներին աշխատել է որպես Հայաստանի անտառտնտեսության վարչության պետ, գրեթե միաժամանակ՝ 1990-1992 թվականներին եղել է Հայաստանի գերագույն խորհրդի պատգամավոր թիվ 13 ընտրատարածքից։ 1991-1992 թվականներին աշխատել է որպես Հայաստանի նախագահի ներքին քաղաքականության և սոցիալական հարցերի խորհրդական։ 1992-1997 թվականներին եղել է Հայաստանի Ներքին գործերի նախարար, 1997-1998 թվականներին՝ Երևանի քաղաքապետ, գրեթե միաժամանակ՝ 1997-1999 թվականներին, ընտրվել է Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր թիվ 13 ընտրատարածքից։ 1999 թվականի մայիսի 30-ին կրկին ընտրվել է Հայաստանի Ազգային Ժողովի պատգամավոր արդեն թիվ 75 ընտրատարածքից։ Հանդիսացել է Հայաստանի Ազգային ժողովի պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ։

Վանո Սիրադեղյանը ՀՀՇ կուսակցության անդամ է եղել․ 1990-1992 թվականներին և 1997-2000 ղեկավարել է կուսակցության վարչությունը[1]։

Վանո Սիրադեղյանի անձը կապվում է բազմաթիվ քրեական հանցագործությունների կազմակերպման և իրագործման հետ, ինչի համար էլ նրա նկատմամբ Հայաստանի իրավապահ մարմինները միջազգային հետախուզում են հայտարարել[11]։

Ըստ Վանո Սիրադեղյանի ընտանիքի տրամադրած տվյալների նա մահացել է 2021 թվականի հոկտեմբերի 15-ին[12]։